De nadelen van werken bij een start-up, zoals paranoia

© Bullseyemarketing

Toevoeging: dit artikel dateert van 2015. Kort nadat ik het publiceerde, beterden mijn werkomstandigheden waardoor ik het offline haalde. Momenteel werk ik op een normaal kantoor, en heb ik een beter perspectief op wat  wel weer goed zat bij start-ups. Wat je hier dus leest is geen alomvattende blik op de start-up cultuur, maar een momentopname die mijn toen zeer tastbare ontevredenheid en paranoia met deze cultuur vat. 

In de afgelopen vier jaar deed ik online marketing voor 5 verschillende start-up bedrijven. Eerst in Sjanghai, daarna in Berlijn. Bij drie van deze jobs nam ik zelf ontslag, bij eentje werd ik ontslagen, en bij de laatste is het momenteel afwachten wie de beslissing neemt. Vroeger verdedigde ik dit  job wisselen tegenover mezelf, maar nu doe ik dit enkel tegenover mijn familie. “Pa”, zeg ik, “dit is de moderne wereld, mensen veranderen van job om ergens anders een hogere positie te krijgen”, of “zuslief, ik verzamel enkel ervaring zodat ik ooit in een normaal bedrijf kan werken, en een gewoon salaris kan verdienen”.

Het is onzin. Ik weet gewoon niet hoe ik uit deze wereld raak.

Misschien is het anders als je niet in online marketing werkt, maar in product management, of de klantendienst. Dat kan zijn, maar die indruk heb ik niet, afgaande op gesprekken met collega’s in andere afdelingen. Wat ik zeker weet is dat we allen dezelfde voordelen zien op jobadvertenties voor onze industrie:

• “Gratis bier op vrijdag” (we betalen je niet genoeg om op café iets te gaan drinken met vrienden, en we hebben eigenlijk ook liever dat je optrekt met collega’s zodat je minder geneigd bent van job te wisselen)
• “We hebben een platte organisatiestructuur” (we weten niet echt wat we momenteel aan het doen zijn, maar zorgen ervoor dat zodra we dit uitdokteren we managers zullen aanwerven, of jou er één maken)
• “We hebben een tafeltennistafel” (zwijg over werknemersvoordelen)
• “We zijn een bedrijf dat snel groeit” (we werven constant mensen aan, soms zonder dat ze weten waaraan ze zullen werken)
• “Veel kans om te groeien binnen het bedrijf” (mensen nemen snel ontslag, en je bent wellicht CMO na 4 maanden)

I begon in online marketing zoals vele anderen: als stagiair. Voorheen had ik anderhalf jaar de wereld rondgereisd, en in mijn thuisland hadden noch ik noch mogelijke werkgevers interesse. Toen ik hoorde dat er een mogelijkheid was om werk en reizen te combineren begon ik te solliciteren in plaatsen zoals Berlijn, Londen, en Sjanghai. Het was in die laatste dat ze mij een job aanboden als SEO-stagiair.

“Zal het mij lukken mijn huur te betalen met dit loon?” vroeg ik het hoofd van HR.
“Natuurlijk”, antwoordde ze, “alles is goedkoop in China!”

Dat bleek uiteraard niet het geval te zijn.

Dus toen ik zat daar in China. Blut nadat ik domweg mijn eigen vlucht betaald had, gestrand in een land dat ik al snel niet meer kon uitstaan. Ik verwachtte aan te komen in een kantoor vol met creatieve, gemotiveerde genieën die zuipen combineerden met data analyseren. In plaats daarvan kwam ik terecht in een groep van gedesillusioneerde man-children, en spendeerde ik mijn vrije tijd aan drank en weed in combinatie met TV en films. Eén na één begonnen mijn collega’s ontslag te nemen, tot ik mijn eigen naam op het tweede niveau van de marketingpiramide zag verschijnen.

Kort daarop verliet ik Sjanghai. Ik associeerde de stad enkel met negativiteit en wou ergens anders opnieuw beginnen. Dus toen dacht ik aan Berlijn, waar de start-up scene veel beter leek.

Dat was helaas niet zo.

Dus daar zat ik dan in Berlijn. Gelokt naar de stad door een CEO van een start-up die je best kunt beschrijven als een middelmatige kopie van een middelmatig origineel. Er zijn veel van die plaatsen te vinden in Berlijn, en in de start-up sector. Zodra iemand een innovatief idee heeft (Airbnb of Uber) vind je 50 anderen die op dat succes proberen in te spelen.

Toen mijn CEO besloot YouTube tutorials boven mijn werkervaring te kiezen – en een toilet te ontwerpen in de vorm van een monoliet, don’t ask – besloot ik ontslag te nemen. Dit ging niet zo makkelijk als ik gehoopt had, en leidde tot een tafereel waarbij een volwassen man me smeekte in zijn bedrijf te blijven.

Het duurde me niet lang een volgende job te vinden.  Na wat ervaringen te vergaren lul je gewoon maar wat, en soms heb je dan een job vast die je eigenlijk niet wilt. Dat overkwam me bij job 3. Ik werd zogezegd aangeworven voor mijn expertise, maar mocht enkel banaal werk afleveren. Op een bepaald moment werd ik dan ook ontslagen, mogelijks omdat ik een keer of twee openbaar de betekenis van het leven in twijfel had gesteld.

Job 4 dan maar. Ook dit was zogezegd de topper in wat het ook was dat ze deden. Ik zat opgesloten in een kleine kamer met mensen die enkel “het kon erger zijn” over hun job te zeggen hadden. Ik rookte een pak per dag en zoop me dagelijks een kater om de werkweek door te raken. Toen mijn marketingmanager nog meer bureaus aan de kleine ruimte wou toevoegen, nam ik ontslag. Hij vroeg me waarom en wat hij verkeerd gedaan had. Ik zei hem dat het gewoon niet mijn ding was. Ik had toen ook al een contract getekend bij een ander bedrijf.

Hier zitten we dan, aan job 5. Opnieuw een start-up. Het zijn altijd dezelfde buzzwords die een kantoor rondgaan: marktleiders, innovatief, de markt verstoren, team players, enz… Ik klim opnieuw omhoog de ladder, en het maakt me enkel ongelukkiger. Hoe kan het ook anders? Je wordt amper bedankt, en je baas concentreert zich enkel op zaken waar je niet goed in bent om zichzelf te beschermen.

Dus om het op te sommen, waarom kunnen start-ups zo verschrikkelijk zijn?

• De meeste start-ups zijn een kopie van een andere
• De oprichters van je start-up willen zo weinig mogelijk geld uitgeven. Bereid je voor om overuren te doen zonder daarvoor betaald te worden. Bereid je ook voor om meermaals de zin “doe meer met minder” te horen.
• Je zult werken voor én met mensen die even verward zijn als jij.
• Je werkvrienden zullen één voor één ontslag nemen.
• Je zult zoveel buzzwords en afkortingen horen op dagelijkse basis tot je enkel nog STFU kunt zeggen.
• Zelfs al is het product van je bedrijf ondermaats, toch zul jij de schuld krijgen wanneer dit niet verkocht raakt.
• Je zult vergadering na vergadering hebben tot je met een keuze zit: ontslag nemen of meedoen met het gepalaver.
• Als je voor het laatste kiest, dan doem je jezelf tot het dagelijks sturen van e-mails met titels zoals “welcome to the family”,

Is alles in de sector dan slecht? Nee, niet alles:

• Het is een makkelijke manier om in het buitenland te wonen
• Je neukt wellicht een collega, dus dat is toch een pluspunt als je al even droog staat
• Met je ervaring kun je erna ergens normaal werken
• Na een paar jaar ervaring zou je met een deftig loon moeten zitten als je binnen de industrie blijft
• Je zult zo goed zijn in tafeltennis dat je het aan je CV kan toevoegen

Voor mij zit er echter binnenkort op. Geen start-ups meer. Ik werk dan liever ergens waar ik van de ene maand op de andere dezelfde collega’s heb. Liever een job die minder tijd in beslag neemt, en me toch iets van voldoening geeft.

En toch, gratis bier op vrijdag… het blijft aanlokkelijk.

Toevoeging 2: Zoals wel duidelijk is, was dit niet geschreven tijdens een fantastische periode in mijn carrière. Ik ben dan ook van plan een tweede deel te schrijven, waarin ik uitleg hoe de zaken erop verbeterd zijn, en wat ik mis en niet mis van de wereld der start-ups.